Biyografi Enstitüsü’nün hazırlamış olduğu “Nasıl Yazdım” Seminerlerinin altıncısı 26 Ocak 2023 tarihinde Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Üsküdar Valide-i Atik Yerleşkesinde gerçekleşmiştir. Program konuğu Trakya Üniversitesi Öğretim Üyesi Süheyla Yenidünya Gürgen doktora çalışması ve daha sonra kitaplaştırdığı çalışması olan “Mehmet Said Halet Efendiyi” anlattı.

Gürgen, biyografi bir insanın hayatını, inceleyip aktarmak ve yazıya dökmek olduğunu söyledi. Biyografi çalışmanın neden zor olduğunu sorarak bu konuda kendi çıkarımlarını anlattı. Gürgen’e göre biyografinin ham maddesi insan ve insan çözümlemek çok zor yaşayan bir organizma birçok benliği olan organizma olduğunu dile getirdi. Gürgen, biyografi çalışmalarına neden rağbetin arttığına ise şöyle değindi. İnsanların merak ettiği hususlar değişti. “Ne olmuş” yerine, Neden olmuş? , Niye olmuş? Niçin olmuş soruları sorup bu soruların “Kim” yapmışa götürmesinden çıktığını söylemiştir.  

Gürgen, Halet Efendi hakkında birçok kaynağın olduğunu ve bunun zorluklarından bahsetmiştir. Gürgen, Tarihi kaynaklarda özellikle Osmanlı kroniklerinde “Hain” yaftası yemiş bir paşayı çalışmanın zorluklarını anlattı. Tez konusunu ilgili resmi makamlara bildirdiği vakit bir hocasının masasını devirecek kadar sinirlendiğinden söyledi ve “vatan haininden başka çalışacak birini bulamadım mı?” dediğini aktarır. Kroniklerde “Hain” algısını oluşturan kişinin Şanizade Efendi olduğunu söyleyerek bu konunun üzerine gittiğini söyledi. Yabancı literatürleri taradığım vakit daha değişik bir tarih anlatımı olduğunu gördüm. Gürgen, Enver Ziya Karal’ın Halet Efendi’nin Paris Büyükelçiliği notlarını, özet notlarını transkrip ederek yayınlamış. Arşive giderek o belgeleri buldum, Karal’ın kitabı ile birlikte okuma yaptığım zaman bir sürü ideolojik hata yaptığını gördüm.

Gürgen dengeyi kurabilmek gerçek manada zor olduğundu söyledi. Biyografi çalışanlara ise dahil olduğu olayı çok iyi tahlil edip, anlayıp çalıştığı kişinin o olaya etkisi oranında çalışmanıza olayı eklemeniz gerektiğini söyleyerek bu işinde basit değil baya zor olduğunun altını çizerek konuşmasına son verdi. Kıymetli hocamıza bize verdiği bilgiler için teşekkür ederiz.